Fikrî Mülkiyet Kavramı
Fikrî Mülkiyet Kavramı
Fikrî mülkiyet, başkalarına kullanma hakkı verilen, el değiştirebilen,
miras yoluyla intikal eden, haciz ve rehine konu olabilen öz varlıklar olarak
tanımlanabilir. Ayrıca, fikri mülkiyet hakkı sahibi varlığının kendisinden izinsiz
satılması ya da kullanımının önlenmesini talep etme hakkına
sahiptir.
Fikrî Mülkiyet Hukuku Kavramı
İnsanın, yaratıcı ve yenilikçi faaliyetleri sonucu ortaya çıkan fikir
ürünleri üzerinde tanınan hukuki korumadır. Kişilerin yoğun araştırma ve
geliştirme faaliyetleri ile oluştuğundan ürünlerin yaratıcısının izni olmadan
kullanılmasını engellemeye hakkı sağlar. Bu ürünler soyuttur ve somutlaştıkları
eşyadan ayrı bir hukuki statüye sahiptir. Somutlaşmış eşya mülkiyet hukuku ile
korunur.
Ekonomik ve kültürel iş birliğini sağlamak uluslararası alanda fikri
mülkiyet haklarının
korunması önemlidir.
Fikrî Mülkiyet Haklarının Genel Özellikleri
- İnsan düşüncesi ile
yaratılırlar.
- "Ülkeselik ilkesi"
Geçerlidir.(Her ülkenin kendi sınırları içinde korunurlar)
- Maddi olmayan
mallardır.(Soyutturlar)
- Süre ile sınırlıdır ve
süre sonunda herkes tarafından kullanılabilir hale gelir.
- "Tekelci “Nitelikte
haklardır.(Başkaları tarafından kullanımını yasaklama hakkı verir)
- Ticari dolaşıma konu
olabilirler.(Haciz,rehin vb.)
- "Mutlak
“Haklardandır.(Herkese karşı ileri sürülebilir)
Fikrî Mülkiyet Haklarının Kapsamı
Bu haklar ikiye ayrılırlar
- Fikir ve sanat eserleri
- Sınai mülkiyet hakları
Fikir ve Sanat Eserleri
- İlim ve
Edebiyat Eserleri
- Güzel Sanatlar Eserleri
- Musiki Eserleri
- Sinema Eserleri
- İşleme ve Derleme Eserler
- Veri tabanları
Bireylerin sanat ve yaratıcı faaliyetlerine ilişkindir.
Sınai Mülkiyet Hakları
- Patent
- Marka
- Faydalı Modeller
- Tasarımlar
- Coğrafi İşaretler
- Entegre Devre Topoğrafyaları
- Yeni Bitki Çeşitleri
- Biyoteknolojik buluşlar
Sınai haklar bilim ve sanayi alanında gerçekleştirilen yaratıcı faaliyetlerdir.
Özellikle yeniliğe açık olan ülkeler buluşların kopyalanmasını önleyerek,
yaratıcılığa teşvik etmek için yasalar düzenlemeye çalışılır.
Fikrî Mülkiyet Hakları Korunmasının Ülke Menfaatine Etkisi
- Bilginin yaygınlaşması için
gereklidir.
- Teknolojik gelişmeler için
gereklidir.
- Ar-Ge faaliyetlerine teşvik
eder.
- Yaratıcıları özgün çalışmalara
yönlendirir.
- Yabancı sermayelerin
fikri haklarının korunacağına inandırarak yatırım yapmalarını sağlar.
- Tüketicinin korunmasını sağlar.
- Uluslararsı ticarette standart
ve uyumlu iş birliğine katkıda bulunur.
